Het Nederlands kent twee lidwoorden: ‘de’ en ‘het’. Er is geen regel die bepaalt of een woord het lidwoord ‘de’ of het lidwoord ‘het’ krijgt. Wanneer het Nederlands je moedertaal is, weet je meestal of een woord een de- of een het-woord is. Is Nederlands niet je eerste taal dan moet je dat uit je hoofd leren.
De- en het-woord
Om het helemaal lastig te maken, zijn er ook woorden die voorkomen als de- en als het-woord. De keuze voor het lidwoord is bij deze woorden echter niet willekeurig omdat het gebruik van het lidwoord een betekenisverschil met zich meebrengt. Het gaat hier namelijk om zogenaamde homoniemen.
Context
Homoniemen zijn woorden die hetzelfde worden geschreven en ook hetzelfde klinken maar wel een verschil in betekenis hebben. Bij de meeste homoniemen moet de betekenis uit de context gehaald worden. Zoals het woord gerecht. Het gerecht kan de betekenis van een rechtbank of een maaltijd hebben. De betekenis moet uit de context gehaald worden (‘ik moet bij het gerecht verschijnen’ versus ‘ik vind dat een lekker gerecht’).
Lidwoord
Bij de homoniemen die we hier bespreken, helpt het lidwoord om de juiste betekenis te achterhalen. Wil je deze homoniemen dus correct kunnen gebruiken dan moet je dus weten welk lidwoord welke betekenis oplevert.
In de lijst hieronder geven we een overzicht van veel voorkomende homoniemen die voorkomen met beide lidwoorden met hun verschillende betekenissen.
| Zelfstandig naamwoord | De-woord | Het-woord |
|---|---|---|
| Aas | Lokspijs | De één in het kaartspel |
| Bal | Bolvormig voorwerp (sport) | Dansfeest |
| Blik | Oogopslag | Voorwerp, metaal |
| Bos | Bundel | Woud |
| Bot | Vissoort | Been |
| Buis | Pijp | Kledingstuk |
| Diamant | Stuk gekristalliseerd koolstof onder meer gebruikt als sieraad (voorwerp) | Zeer hard doorzichtig edelgesteente (stof) |
| Doek | Lap | Gordijn, schilderij |
| Eigendom | Eigendomsrecht (juridisch) | Wat aan iemand toebehoort |
| Fortuin | Lot | Geld |
| Gemaal | Echtgenoot | Aanhoudend malen van molens, inrichting voor bemaling, gezeur |
| Genie | Legerafdeling | Buitengewone begaafdheid, buitengewoon begaafd persoon |
| Grauw | Snauw | Gepeupel |
| Heer | Mannelijk persoon, koning in het kaartspel | Leger, menigte |
| Hof | Tuin, boomgaard | Woonplaats van een vorst, gerechtshof, hofhouding |
| Idee | Veronderstelde eeuwige en volmaakte grond of voorbeeld van iets (filosofisch) | Denkbeeld, voorstel tot verbetering |
| Intermediair | Tussenpersoon | Bemiddeling |
| Jacht | Het jagen | Boot |
| Kamp | Strijd, strijdonderdeel | Tijdelijke woonplaats |
| Kapitaal | Hoofdletter | Geld |
| Klad | Smet | Voorlopige versie |
| Koppel | Band | Paar, stel |
| Koraal | Kraal, koorzanger | Tot kalkgeheel vergroeide skeletten van bloempoliepen (stof), plechtig koorgezang |
| Kwart | Muziekterm | Vierde deel van iets |
| Lek | Het lekken, het neerdruipen van een vloeistof | Scheur |
| Licentiaat | Persoon met academische graad | Graad van licentiaat |
| Lof | Eerbetoon, eerbetuiging | Katholieke gebedsdienst |
| Maal | Keer, vermenigvuldigingsteken | Maaltijd |
| Mens | Tot zoogdier behorend wezen | Vrouw (pejoratief) |
| Metaal | Bedrijfssector | Stofnaam |
| Moer | Moeder, ringvormig voorwerp waarin een bout geschroefd wordt | Veenmoeras |
| Nerts | Kleine visotter | De stof gemaakt van nertsenvacht |
| Opzet | Planning, organisatie | Bedoeling (juridisch) |
| Pad | Dier | Weg |
| Patroon | Beschermer, bedrijfseigenaar, huls met vulling | Modeltekening |
| Pleister | Klevend wondverband (medisch) | Kalkmengsel om muren mee te besmeren |
| Portier | Uitsmijter, beveiliger | Deur |
| Punt | Spits toelopend gedeelte, uiteinde | Aanduiding voor waardering (sport), plaats |
| Rek | Rekbaarheid | Toestel van stangen of planken om iets aan of over te hangen of op te bergen |
| Rijm | Rijp | Klankgelijkheid, gedicht |
| Rot | Rat | Bederf |
| Slag | Worp, mep, ramp | Soort |
| Sloop | Afbraak | Hoes voor bedkussen |
| Spoor | Spore (biologie), uitsteeksel | Indruk, afdruk, spoorrails |
| Stift | Houten of metalen pen | Klooster |
| Stof | Materie, substantie, weefsel | Zeer kleine droge deeltjes in de lucht |
| Substituut | Plaatsvervanger | Vervangingsmiddel |
| Veer | Pluim, springveer | Pont |
| Vizier | Prominent persoon aan het vroegere Turkse en Perzische hof | Richtmiddel op geweerloop of fototoestel, kijkgat in een helm |
| Vlek | Smet | Gehucht |
| Want | Handschoen zonder aparte vingers | Touwwerk |
| Wee | Barenswee | Verdriet |
| Weer | Gesneden ram of bok | Atmosferische toestand (klimatologie) |
| Wurm | Worm | Klein kind |
| Zegel | Plakzegel | Zegelafdruk, stempel |
| Zicht | Kleine zeis | Beeld, blik |
Tolken
Klik hier voor het aanvragen van een offerte voor een tolkopdracht.
Vertalen
Klik hier voor het aanvragen van een offerte voor een vertaalopdracht.
Trainen
Wilt u zich aanmelden voor een cursus? Klik hier om de agenda te bekijken met al onze cursussen.