Berberse spreekwoorden

‘Als je een volk wilt leren kennen, moet je zijn spreekwoorden kennen’, luidt een spreekwoord. In dit blog maken we in dat kader nader kennis met de Berberse cultuur van Noord-Marokko via een aantal Berberse spreekwoorden. Sommige spreekwoorden hebben veel weg van onze spreekwoorden andere lijken een ver-van-ons-bed-show, maar dat geldt des te minder voor de universele waarden en wijsheden die de spreekwoorden tot uitdrukking brengen. Kijk maar mee!

Transcriptie

Onderstaand treft u de gebruikte fonetische transcriptie aan.

Teken	Uitspraak
a	‘a’ als in Nederlandse ‘fan’
ā	‘aa’ als in Nederlandse ‘baan’
b	‘b’ als in Nederlandse ‘bar’
b	‘v’ als in Engelse ‘very’
č	‘sh’ als in Engelse ‘shoot’
d	‘d’ als in Nederlandse ‘dat’
d	‘th’ als in Engelse ‘that’
ḍ	Emfatische ‘d’ ‘ض’ als in Arabische ‘وضوء’ (‘rituele wassing’)
ḍ	Emfatische ‘d’ ‘ظ’ als in Arabische ‘ظُّلم’ (‘onrecht’)
ə	‘e’ als in Nederlandse ‘begin’
f	‘f’ als in Nederlandse ‘fiets’
g	‘g’ als in Engelse ‘go’
ǧ	‘g’ als in Nederlandse ‘garage’
ɣ	‘r’ als in Franse ‘merci’
h	‘h’ als in Nederlandse ‘hand’
ḥ	Zachte ‘h’ ‘ح’ als in Arabische ‘حال’ (‘toestand’)
i	‘ie’ als in Nederlandse ‘mier’
k	‘k’ als in Nederlandse ‘koe’
l	‘l’ als in Nederlandse ‘lekker’
m	‘m’ als in Nederlandse ‘moer’
n	‘n’ als in Nederlandse ‘noot’
o	‘o’ als in Nederlandse ‘pot’
p	‘p’ als in Nederlandse ‘poen’
q	Emfatische ‘k’ ‘ق’ als in Arabische ‘قلب’ (‘hart’)
r	‘r’ als in Nederlandse ‘rot’
s	‘s’ als in Nederlandse ‘soep’
ṣ	Emfatische ‘s’ ‘ص’ als in Arabische ‘صلاة’ (‘gebed’)
t	‘t’ als in Nederlandse ‘tomaat’
t	‘th’ als in Engelse ‘thing’
ṭ	Emfatische ‘t’ ‘ط’ als in Arabische ‘طويل’ (‘lang’)
u	‘oe’ als in Nederlandse ‘boer’
w	‘w’ als in Engelse ‘water’
x	‘ch’ als in Nederlandse ‘chloor’
y	‘j’ als in Nederlandse ‘jong’
z	‘z’ als in Nederlandse ‘zit’
ẓ	Emfatische ‘z’ ‘zz’ als in Engelse ‘buzzword’
ε	Diepe (stemhebbende faryngale fricatieve) keelklank ‘ع’ als in Arabische ‘عيد’ (‘feest’)

Liefde

iẓuṛan n lmaḥibba g^w εəddis idǧan

Vertaling: De wortels van de liefde zijn terug te vinden in de maag.
Betekenis: Om de liefde te winnen van iemand moet men eten en drinken aanbieden.

aḥ g^w ur ma fud qa ygg^wur

Vertaling: Au in het hart! Maar de knie, die doet het nog gewoon.
Betekenis: Met dit spreekwoord wordt het liefdesverdriet verzacht en gerelativeerd.

xmi ɣa tafəd tnayən munən ṣba x iǧǧən

Vertaling: Waar twee met elkaar omgaan, bewaart een het geduld.
Betekenis: Waar twee mensen een vriendschap hebben, is er altijd een van de twee die water bij de wijn doet.

Schoonheid

zzin g^w riri nətta d maẓag

Vertaling: De oleander is mooi, maar bitter.
Betekenis: Dit wordt gezegd van een schone vrouw met onuitstaanbaar gedrag.

yadən wəxxa təfsat-tən x uṣiḍuḍ ṣəbḥən

Vertaling: Tarwe behoudt haar schoonheid al is het gespreid over een oude rotte mat.
Betekenis: Een mooie vrouw blijft mooi al draagt ze oude vodden.

iḥaran imaran ičəddadən wḍan

Vertaling: Elegantie en tempo, de hoofddoeken vallen neer.
Betekenis: Dit wordt gezegd tegen elegante vrouwen die zo snel werken in huis dat hun hoofddoek van hun hoofd afvalt waarmee hun mooie haren tentoongesteld worden.

Vijandschap

tičti n rəεdu təssəḍḥač tənni n ṣḍiq təssətru

Vertaling: De klap van een vijand doet lachen. De klap van een vriend doet huilen.
Betekenis: Waar een steek van een vijand binnen de verwachtingen ligt, voelt die van een vriend als een steek in de rug.

εəmmas rəεdu wa yəḍḥi d ṣḍiq

Vertaling: Een vijand verandert nimmer in een vriend.
Betekenis: Men moet ervan uitgaan dat een vijand altijd een vijand zal blijven.

mani mma yədǧa rəεdu din ṣḍiq

Vertaling: Waar men vijanden treft, treft men evenzo vrienden.
Betekenis: Er zijn altijd en overal goede en slechte mensen.

Verstand

adəεmač di ṛwəṣt idaɣarən qqan-as bu-ləεyun

Vertaling: De eenoog te midden van blinden wordt de man met de mooie ogen genoemd.
Betekenis: “In het land der blinden is eenoog koning.”

iǧ uǧḍiḍ g fus ḥsən zi εəčra iṭṭawən

Vertaling: Een vogel in de hand is beter dan tien die vliegen.
Betekenis: “Beter een vogel in de hand dan tien in de lucht.”

taddat wa təgg tḥanut tḥanut təgg taddat

Vertaling: Een huis maakt geen winkel, een winkel maakt wel een huis.
Betekenis: Wanneer men geld investeert in een handelsonderneming kan men daardoor andere projecten financieren, maar het investeren in een huis levert niets anders op dan het huis zelf.

Rechtvaardigheid

wa təgg ča wa tagg^wəd zi ča

Vertaling: Doe geen kwaad, wees niet bang voor enig kwaad.
Betekenis: Wie niemand kwaad doet, hoeft ook niemand te vrezen.

wənni ɣa yənwan ča n čaṛṛ nətta it ɣa yərqan

Vertaling: Iemand die een ander kwaad wil doen, komt het zelf tegemoet.
Betekenis: Wie de intentie heeft om een ander iets aan te doen, zal het zelf overkomen.

mara təččid tyaẓit n mmidən εrəf tənni nnəč

Vertaling: Als je de kip eet van een ander, mest je eigen kip vet.
Betekenis: Als iemand je een dienst bewijst, wees er dan op voorbereid dat je hetzelfde teruggeeft.

Vrijgevigheid

manis ɣa yəčč iǧ ufus ad ččən εəšra

Vertaling: Waar een hand van kan eten, kunnen ook tien (handen) van eten.
Betekenis: Indien een beperkt gastmaal wordt geserveerd, wordt de gastheer gerustgesteld dat de maaltijd toereikend is in de ogen van de gasten.

čwayt i εma čwayt i rəεma

Vertaling: Een beetje voor Amar en een beetje voor mijzelf.
Betekenis: Men moet niet alleen aan een ander denken, maar ook niet alleen aan zichzelf.

wənni wa yzəmman i rxya asəɣḍi xya

Vertaling: Wie niet behulpzaam kan zijn, kan er beter het zwijgen toe doen.
Betekenis: In plaats van goede bedoelingen van anderen te ontmoedigen, kunnen zij die zelf niet een bijdrage kunnen of willen leveren beter zwijgen.

Tolken

Klik hier voor het aanvragen van een offerte voor een tolkopdracht.

Vertalen

Klik hier voor het aanvragen van een offerte voor een vertaalopdracht.

Trainen

Wilt u zich aanmelden voor een cursus? Klik hier om de agenda te bekijken met al onze cursussen.