Het strafrechtelijke proces kan een complexe en verwarrende aangelegenheid zijn, en het is van cruciaal belang dat iedereen die betrokken is, volledig begrijpt wat er gebeurt en in staat is om zijn of haar standpunt duidelijk te maken. Dit geldt in het bijzonder voor diegenen die de Nederlandse taal niet goed beheersen. In dit blogartikel gaan we dieper in op de rol en plaats van een tolk in het strafproces, om ervoor te zorgen dat je je rechten begrijpt en weet hoe een tolk je kan helpen.
1. Het belang van begrip
Het rechtssysteem is gebaseerd op het idee van eerlijke en gelijke behandeling voor iedereen. Dit betekent dat het van essentieel belang is dat iedereen die betrokken is bij een strafzaak, ongeacht de taalvaardigheid, de mogelijkheid moet hebben om te begrijpen wat er gebeurt en om een eigen standpunt naar voren te brengen. Dit geldt niet alleen voor verdachten, maar ook voor getuigen en deskundigen. Als je de Nederlandse taal niet goed beheerst, kan dit een enorme hindernis zijn in het begrijpen van de juridische procedures en het communiceren van je eigen verhaal.
2. Rechten in het strafproces
Gelukkig voorziet de wet in jouw recht om begrepen te worden, zelfs als je de Nederlandse taal niet goed spreekt. Artikel 263 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) bepaalt dat als je de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheerst, je de officier van justitie kunt verzoeken om bijstand van een tolk tijdens de terechtzitting.
Dit betekent dat je het recht hebt om een tolk te hebben die jou helpt om alles te begrijpen wat er op de zitting wordt gezegd, en om je eigen standpunt duidelijk te maken in je eigen taal. In de praktijk wordt die meestal al geregeld door de officier van justitie op basis van de voorkeur voor een tolk die in een eerder stadium is opgegeven zoals bij een politieverhoor.
3. De rol van de tolk
Een tolk speelt een cruciale rol in het strafproces wanneer taal een barrière vormt. Zo regelt artikel 274 Sv de bijstand van een tolk wanneer de verdachte niet goed kan horen of spreken door middel van de inzet van een tolk Nederlandse Gebarentaal (NGT) of gebarentolk. De tolk vertaalt wat er wordt gezegd tijdens de terechtzitting, zodat de verdachte en andere betrokkenen, zoals getuigen en deskundigen, volledig kunnen begrijpen wat er wordt besproken.
Artikel 275 Sv is duidelijk: als je de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheerst, wordt het onderzoek niet voortgezet zonder de bijstand van een tolk. Dit waarborgt dat je rechten niet worden aangetast door taalbarrières. Als verdachte ben je er zeker van dat alles wat er op de zitting wordt gezegd, voor jou wordt vertaald, zodat je een eerlijk proces kunt hebben en je standpunt kunt verdedigen.
Het is daarom ook van groot belang om bezwaar te maken tegen de inzet van een tolk die een net ander dialect spreekt waardoor je hem niet volledig kunt begrijpen. In de praktijk schromen met name verdachten om de politie, officier van justitie of rechter aan te geven dat de communicatie met de tolk niet optimaal is. Toch is het belangrijk om dat wel te doen en wel meteen omdat het vaak lastig is wanneer je achteraf aangeeft dat je de tolk niet volledig begreep of hij jou niet.
4. Kwalificaties van de tolk
Het Wetboek van Strafvordering legt ook de vereisten vast voor tolken die in het strafproces worden ingezet. Artikel 276 Sv bepaalt dat alleen tolken die niet al in een andere kwaliteit aan het onderzoek deelnemen, worden toegelaten. Dit waarborgt dat de tolk een onpartijdige en professionele rol speelt bij het vertalen van de gesprekken tijdens de zitting.
Bovendien waarborgt ons rechtssysteem dat in principe alleen beëdigde en dus gekwalificeerde tolken mogen deelnemen aan het strafproces doordat de rechterlijke macht, het openbaar ministerie (OM) en de Nationale politie (NP) verplicht zijn om in eerste instantie beëdigde tolken in te zetten. Mocht de tolk geen beëdigde tolk zijn volgens de Wet beëdigde tolken en vertalers (Wbtv), wordt de tolk beëdigd door de voorzitter van de rechtbank om zijn of haar taak naar behoren te vervullen.
Lees ook: De afnameplicht voor tolk- en vertaaldiensten uitgelegd
4. Wraking van de tolk
Het rechtssysteem zorgt ook voor de mogelijkheid om een tolk te wraken als er redenen zijn om dat te doen. Als je denkt dat er een reden is waarom een bepaalde tolk niet geschikt is om je te assisteren, kun je dit aanvoeren. Artikel 276 lid 4 Sv bepaalt dat de rechtbank zo snel mogelijk uitspraak doet over je verzoek om de tolk te wraken.
5. Conclusie
Een tolk speelt een essentiële rol in het strafproces wanneer taal een barrière vormt. Als je de Nederlandse taal niet goed beheerst of wanneer je niet goed kunt horen of spreken, heb je het recht op bijstand van een tolk om ervoor te zorgen dat je alles begrijpt en je rechten volledig kunt uitoefenen. Het rechtssysteem zorgt ervoor dat de tolk onpartijdig en professioneel is, en biedt ook een procedure om de tolk te wraken als dat nodig is. Het doel is ervoor te zorgen dat iedereen een eerlijk proces heeft en in staat is om hun standpunt duidelijk te maken, ongeacht hun taalvaardigheid.
Tolken
Klik hier voor het aanvragen van een offerte voor een tolkopdracht.
Vertalen
Klik hier voor het aanvragen van een offerte voor een vertaalopdracht.
Trainen
Wilt u zich aanmelden voor een cursus? Klik hier om de agenda te bekijken met al onze cursussen.